Bệnh viêm phế quản truyền nhiễm (Infectious Bronchitis – IB) là một trong những căn bệnh hô hấp lây lan nhanh chóng và gây thiệt hại kinh tế nghiêm trọng cho nhiều nhà chăn nuôi.
Mặc dù không phải là một căn bệnh mới, nhưng nhiều người chăn nuôi vẫn chưa hiểu rõ về nó. Các triệu chứng của bệnh dễ bị nhầm lẫn với các bệnh hô hấp khác ở gia cầm, gây khó khăn trong việc phòng ngừa và điều trị hiệu quả bệnh IB trên gà.
Tìm hiểu về bệnh IB trên gà
Bệnh viêm phế quản truyền nhiễm (Infectious Bronchitis – IB) ở gà, gây ra những tổn thất kinh tế đáng kể, ảnh hưởng đến sản lượng và chất lượng trứng ở gà đẻ. Virus gây bệnh, có tên khoa học là Infectious bronchitis, thuộc họ coronavirus, chi Coronaviridae, là một loại virus ARN sợi đơn.
Bệnh xảy ra quanh năm và ảnh hưởng đến gà ở mọi lứa tuổi, nhưng nghiêm trọng nhất là ở gà dưới 6 tuần tuổi. Tỷ lệ mắc bệnh cao và tỷ lệ tử vong phụ thuộc vào tuổi của gà khi nhiễm bệnh cũng như sự hiện diện của các vi sinh vật kế phát như E. coli.
Virus IB lây lan rất nhanh, chỉ trong 1-2 ngày có thể lan truyền khắp đàn gà. Bệnh lây qua không khí, chất thải và dụng cụ chăn nuôi. Những chuồng nuôi có thông khí kém và nhiệt độ cao dễ bị nhiễm bệnh hơn.
Khi xâm nhập vào cơ thể gà, virus IB phát triển mạnh ở đường hô hấp, đặc biệt là thanh khí quản, gây xuất huyết nặng. Sau đó, virus tấn công thận và cơ quan sinh sản, bao gồm ống dẫn trứng, gây viêm nhiễm nghiêm trọng.
>> Xem thêm: Gà bị gục đầu là bệnh gì? Cách phòng bệnh tại nhà hiệu quả
Các triệu chứng nổi bật của bệnh IB
Bệnh Ib trên gà thể hiện các triệu chứng và mức độ nặng nhẹ khác nhau tùy theo lứa tuổi và thời kỳ. Cụ thể:
– Đối với gà con: Bệnh gây ra các triệu chứng hô hấp đặc trưng như thở khó, thở khò khè, chảy nước mũi và nước mắt, mắt có bọt. Gà thường mệt mỏi, giảm ăn, sụt cân và có xu hướng nằm túm tụm dưới nguồn nhiệt để giữ ấm.
Giai đoạn sau của bệnh, tình trạng trở nên nghiêm trọng hơn khi viêm lan sâu vào đường hô hấp dưới, khiến dịch thẩm xuất tích tụ nhiều ở niêm mạc khí quản và phế quản, làm gia cầm càng khó thở. Quá trình này kéo dài khoảng 2 tuần và thường dẫn đến tử vong do ngạt thở.
– Đối với gà thịt: Gà có thể nhiễm phải một trong những chủng virus gây bệnh ở thận, dẫn đến tình trạng yếu ớt, mệt mỏi, lông xù, phân ướt, và uống nhiều nước.
– Đối với gà đẻ: Bệnh IB làm giảm tỷ lệ và chất lượng trứng, cùng với các triệu chứng hô hấp rõ rệt. Gà có thể ngừng đẻ hoặc tỷ lệ đẻ giảm từ 10-50%, tỷ lệ trứng dị hình tăng (vỏ mềm, méo mó, sần sùi hoặc không có vỏ).
Tỷ lệ ấp nở giảm và chất lượng bên trong trứng cũng suy giảm, với vỏ trứng mỏng, không đều, lòng trắng loãng và màu sắc vỏ trứng thay đổi, thường là bị mất màu.
Bệnh tích trên gà nhiễm IB
Khi nhiễm virus IB, các tổn thương tập trung chủ yếu ở đường hô hấp của gà như sau:
– Xung huyết tại khí quản, sưng phù và có lớp dịch nhầy kèm theo bọt khí bao phủ.
– Túi khí trở nên mờ đục, chứa dịch thẩm xuất màu vàng, và lòng phế nang cùng niêm mạc phế quản bị xung huyết.
– Khi mổ khám, phần cuối khí quản và phế quản thường chứa dịch thẩm xuất tích tụ thành khối lớn, gây tắc nghẽn và khiến gà khó thở.
– Đối với gà đẻ, xoang bụng chứa dịch lòng đỏ và ống dẫn trứng bị tổn thương.
– Ở thể dạ dày tuyến, dạ dày của gà sưng to, có xuất huyết và viêm loét.
>> xem thêm: Cách chữa bệnh gà rù tại nhà hiệu quả và chuyên nghiệp
Cách điều trị bệnh IB trên gà
Bệnh IB trên gà do virus gây ra nên chưa có thuốc điều trị đặc hiệu; phương pháp điều trị chủ yếu tập trung vào nâng cao sức đề kháng cho gà và ngăn ngừa nhiễm khuẩn bội nhiễm.
Khi phát hiện bệnh Ib trên gà, người chăn nuôi cần thực hiện các bước sau:
Bước 1: Vệ sinh sạch sẽ chuồng trại, cách ly gà bị bệnh khỏi gà khỏe để tiện theo dõi và chăm sóc.
- Sử dụng thuốc khử trùng tiêu độc, như MEBI-IODINE, phun trong khu chăn nuôi và xung quanh chuồng trại để tiêu diệt mầm bệnh.
- Giảm mật độ chuồng nuôi, sử dụng bóng sưởi để giữ ấm cho gà, và đảm bảo cung cấp khẩu phần dinh dưỡng đầy đủ.
Bước 2: Tăng cường sức đề kháng và trợ sức cho gà bằng cách bổ sung MULTI VITAMIN WS hoặc VITAMIN C 15%.
Nếu gà bị sốt, sử dụng PARA C để hạ sốt.
Sử dụng BROMHEXINE để hỗ trợ chống viêm và làm loãng đờm.
Khi thận sưng: cho gà uống điện giải kết hợp với thuốc giải độc gan thận.
Bước 3: Sau khi tăng cường sức khỏe và sức đề kháng cho gà trong khoảng 4-6 tiếng, tiến hành làm vaccine IB cho đàn gà bằng phương pháp nhỏ giọt. Tiếp tục thực hiện bước 1 và bước 2 trong 3-5 ngày.
Sau khi làm vaccine được 1 ngày, có thể sử dụng một trong các sản phẩm kháng sinh sau theo liều hướng dẫn của nhà sản xuất để chống nhiễm khuẩn bội nhiễm: AMOX AC 50%, DOXY 50%, MEBI-ENROFLOX ORAL, KITASAMYCINE.
Biện pháp phòng bệnh IB trên gà
Tiêm phòng
- Vắc xin: Tiêm phòng vắc xin IB cho gà theo lịch trình của nhà sản xuất để tạo miễn dịch bảo vệ chống lại virus IB.
Quản lý chuồng trại
- Vệ sinh và khử trùng: Thường xuyên vệ sinh và khử trùng chuồng trại, dụng cụ chăn nuôi, và khu vực xung quanh để tiêu diệt mầm bệnh.
- Thông thoáng: Đảm bảo chuồng trại thông thoáng, tránh ẩm ướt và nhiệt độ cao để giảm nguy cơ lây nhiễm.
- Giảm mật độ nuôi: Giảm mật độ nuôi để tránh lây lan bệnh trong đàn.
Kiểm soát tiếp xúc
- Cách ly gà mới: Cách ly gà mới nhập về ít nhất 2 tuần trước khi nhập đàn để theo dõi và ngăn chặn nguy cơ mang mầm bệnh vào đàn.
- Kiểm soát người ra vào: Hạn chế người ra vào chuồng trại và yêu cầu họ thực hiện các biện pháp vệ sinh cần thiết trước khi tiếp xúc với gà.
Chăm sóc dinh dưỡng
- Cung cấp dinh dưỡng đầy đủ: Đảm bảo cung cấp chế độ dinh dưỡng đầy đủ và cân đối, bao gồm các loại vitamin và khoáng chất để tăng cường sức đề kháng cho gà.
- Bổ sung vitamin: Thường xuyên bổ sung vitamin và khoáng chất cần thiết để duy trì sức khỏe tốt cho đàn gà.
Giám sát sức khỏe
- Theo dõi sức khỏe: Theo dõi tình trạng sức khỏe của đàn gà hàng ngày để phát hiện sớm các dấu hiệu bệnh và có biện pháp xử lý kịp thời.
- Tư vấn bác sĩ thú y: Liên hệ với bác sĩ thú y để được tư vấn và hướng dẫn về các biện pháp phòng bệnh và điều trị thích hợp.
Sử dụng kháng sinh phòng ngừa
- Kháng sinh phòng ngừa: Theo chỉ định của bác sĩ thú y, có thể sử dụng kháng sinh phòng ngừa trong trường hợp cần thiết để ngăn ngừa nhiễm khuẩn bội nhiễm.
Bằng cách áp dụng các biện pháp phòng ngừa này, người chăn nuôi có thể giảm thiểu nguy cơ bùng phát bệnh viêm phế quản truyền nhiễm (IB) và bảo vệ sức khỏe cho đàn gà.